Πώς να Μιλήσετε στα Παιδιά σας για Δυσάρεστα και άλλα Τραυματικά Γεγονότα

Η είδηση τραγωδιών και άλλων τραυματικών συμβάντων μπορεί να αποτελέσει δύσκολο θέμα για τους γονείς, καθώς πρέπει να βρουν τον κατάλληλο τρόπο να εξηγήσουν τα γεγονότα στα παιδιά τους. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε αυτές τις καταστάσεις με ευαισθησία και φροντίδα, παρέχοντας συμπαράσταση και κατανόηση. Ανεξάρτητα από την ηλικία ή το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκεται το παιδί σας, μπορείτε να ξεκινήσετε τη συζήτηση, ρωτώντας τι έχει ήδη ακούσει. Τα περισσότερα παιδιά θα έχουν ακούσει κάτι, ανεξάρτητα από το πόσο χρονών είναι. Αφού τους ρωτήσετε τι έχουν ακούσει, ρωτήστε τι ερωτήσεις έχουν και πώς νιώθουν για αυτό που συνέβη.

Τα μεγαλύτερα παιδιά, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες μπορεί να κάνουν περισσότερες ερωτήσεις επιδιώκοντας να μάθουν περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες. Γενικά όμως, ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού σας, είναι καλύτερο να διατηρείτε τον διάλογο ευθύ και άμεσο.

Αποφυγή λεπτομερειών και έκθεσης στα μέσα Ενημέρωσης

Γενικά, είναι καλύτερο να μοιράζεστε βασικές πληροφορίες με τα παιδιά αλλά όχι λεπτομέρειες ή περιττές πληροφορίες σχετικά με κάποιες δύσκολες συνθήκες. Τα παιδιά θέλουν να μάθουν όσον το δυνατόν περισσότερα ώστε να καταλάβουν τι συμβαίνει. Όμως θα πρέπει να αποφεύγονται λεπτομερείς πληροφορίες και εικόνες που μπορεί να προβάλλονται στην τηλεόραση , το ραδιόφωνο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το διαδίκτυο κ.λπ.

Στα μεγαλύτερα παιδιά, όταν θα βλέπουν ή θα ακούν ειδήσεις, προσπαθήστε να καθίσετε μαζί τους έτσι ώστε να μπορείτε να κάνετε παύση και να κάνετε μια συζήτηση όταν χρειαστεί.

Δυστυχώς τα περισσότερα παιδιά θα έχουν πρόσβαση στις ειδήσεις και στις δυσάρεστες εικόνες μέσω των social media και του διαδικτύου απευθείας από το κινητό τους. Οι γονείς όμως οφείλουν να γνωρίζουν την κατάσταση που υπάρχει εκεί έξω και να προετοιμάζουν τα παιδιά τους για το τι μπορεί να ακούσουν ή να δουν.

Μιλώντας με πολύ μικρά παιδιά

Δυστυχώς ακόμη και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας σίγουρα κάποια στιγμή θα ακούσουν κάποια δυσάρεστα νέα. Γενικά είναι καλύτερο να τα ακούνε από τους γονιούς τους από το να τα ακούνε από κάποιο άλλο παιδί ή από τα μέσα ενημέρωσης ή μέσω κάποιας κρυφής συνομιλίας.

Ακόμη και το μικρότερο παιδί χρειάζεται ακριβείς πληροφορίες και εσείς οι γονείς δεν θα πρέπει να είστε πολύ ασαφείς. Το να πεις απλά, «Κάτι συνέβη σε μια μακρινή πόλη και κάποιοι άνθρωποι τραυματίστηκαν», δεν λέει αρκετά στο παιδί για αυτό που συνέβη.

Το μήνυμα που πρέπει να μεταφέρουν οι γονείς είναι: "Δεν πειράζει αν αυτά τα πράγματα σε ενοχλούν. Είμαστε εδώ για να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον."

Μιλώντας με παιδιά του δημοτικού

Αφού ρωτήσετε το παιδί σας τι άκουσε και εάν έχει ερωτήσεις ή ανησυχίες σχετικά με το τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, μίας φυσικής καταστροφής ή ακόμα και καταστροφής σε μία άλλη χώρα, οι γονείς μπορούν να το χειριστούν λέγοντας κάτι όπως:

"Ναι. Στην [πόλη]," (και εδώ μπορεί να χρειαστεί να δώσετε κάποιο πλαίσιο, ανάλογα με το αν είναι κοντά ή μακριά, για παράδειγμα, "Αυτή είναι μια πόλη/ που είναι αρκετά μακριά/κοντά από εδώ" ), υπήρξε μια κρίση (εξηγήστε τι ήταν η κρίση) και πολλοί άνθρωποι τραυματίστηκαν (προσθέστε περισσότερες πληροφορίες). Η αστυνομία και η πολιτεία κάνουν τη δουλειά τους για να προσπαθήσουν να διασφαλίσουν ότι δεν θα ξανασυμβεί».

Μπορείτε να απαντήσετε και στις ερωτήσεις του παιδιού σας, βασιζόμενοι πάντα στις αντιδράσεις του παιδιού σας.

Συζήτηση με παιδιά με αναπτυξιακές καθυστερήσεις ή αναπηρίες

Οι γονείς που έχουν ένα παιδί με αναπτυξιακή καθυστέρηση ή αναπηρία θα πρέπει να προσανατολίσουν τις απαντήσεις τους στο αναπτυξιακό επίπεδο ή τις ικανότητες του παιδιού τους και όχι στη χρονολογική του ηλικία. Εάν έχετε ένα έφηβο παιδί του οποίου το επίπεδο πνευματικής λειτουργίας είναι περισσότερο παρόμοιο με ένα παιδί 7 ετών, προσαρμόστε την απάντησή σας σε αυτό που μπορείτε να μοιραστείτε με τα περισσότερα 7χρονα. Ξεκινήστε δίνοντας λιγότερες πληροφορίες. Δώστε περισσότερες πληροφορίες με τον πιο κατάλληλο και σαφή τρόπο που μπορείτε.

Σημάδια ότι ένα παιδί δεν μπορεί να διαχειριστεί σωστά μια κακή είδηση ή εικόνα

Αρκετά παιδία δυσκολεύονται να διαχειριστούν μία κακή είδηση. Σημάδια που μπορεί να δείτε στο παιδί σας είναι:

• Προβλήματα ύπνου: Προσέξτε για προβλήματα στον ύπνο όπως δυσκολία στο ξύπνημα, εφιάλτες ή άλλες διαταραχές ύπνου.
• Αδιαθεσία: Τα παιδιά μπορεί να παραπονιούνται ότι αισθάνονται κουρασμένα, έχουν πονοκέφαλο ή στομαχόπονο ή γενικά αισθάνονται αδιαθεσία.
• Αλλαγές στη συμπεριφορά: Μπορεί να παρατηρήσετε ότι το παιδί σας τρώει πολύ ή λιγότερο από το συνηθισμένο. Επίσης αναζητήστε σημάδια αλλαγής συμπεριφοράς, όπως το παιδί να ενεργεί πιο ανώριμα ή να μην έχει υπομονή, να έχει γίνει πιο απαιτητικό ή ευερέθιστο. Ένα παιδί που κάποτε αποχωριζόταν εύκολα από τους γονείς του τώρα μπορεί να είναι περισσότερο κολλημένο με αυτούς.

Στους εφήβους τα σημάδια μπορεί να είναι το ξεκίνημα καπνίσματος, το αλκοόλ ή ακόμα και η χρήση ουσιών .

• Συναισθηματικά προβλήματα: Τα παιδιά μπορεί να βιώσουν αδικαιολόγητη θλίψη, κατάθλιψη, άγχος ή φόβους.

Μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να πει κανείς εάν ένα παιδί αντιδρά με σωστό τρόπο σε ένα απρόβλεπτο γεγονός ή αν αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα στην αντιμετώπιση του. Εάν ανησυχείτε, μιλήστε με τον παιδίατρο του παιδιού σας, τον δάσκαλο του παιδιού σας ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Μην περιμένετε συμπτώματα. Τα παιδιά συχνά κρύβουν τις αγωνίες και τους φόβους τους πολύ καλά. Ξεκινήστε τη συζήτηση και τον διάλογο από μικρή ηλικία.

Με αυτές τις στρατηγικές, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα ανοιχτό και υποστηρικτικό περιβάλλον για τα παιδιά σας, βοηθώντας τα έτσι, να αντιμετωπίσουν τραυματικά γεγονότα με εμπιστοσύνη και δύναμη.

Πηγή: David Schonfeld, MD, FAAP, Μέλος του Συμβουλίου της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας.  Healthychildren.org, (02/24)