"Πώς Καθορίζεται η Διατροφή των Παιδιών μετά το Διαζύγιο: Οδηγός για Γονείς"
«Το διαζύγιο είναι ένα τεράστιο κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο απασχολεί σήμερα μεγάλο αριθμό ζευγαριών στην ελληνική και όχι μόνο κοινωνία. Τα ποσοστά μας δυστυχώς δεν είναι καθόλου αισιόδοξα, έχουν μια ραγδαία αύξηση.
Πριν 4-5 χρόνια το ποσοστό ακουμπούσε στο 23% και αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο 50%. Μέσα σε 5 έτη, διπλασιάστηκαν τα διαζύγια. Δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό.
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα σε περίπτωση διαζυγίου ή διάστασης είναι η διατροφή των ανήλικων τέκνων. Αν οι γονείς δεν μπορούν να ρυθμίσουν μόνοι τους το θέμα της διατροφής με ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, τότε αρμόδια είναι τα αστικά δικαστήρια.
Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής: αρχικά, κατατίθεται αίτηση ασφαλιστικών μέτρων με αίτημα για προσωρινή διαταγή στο Μονομελές Πρωτοδικείο και ακολουθεί η κύρια αγωγή. Η διαδικασία της προσωρινής διαταγής είναι σύντομη, η διαταγή εκδίδεται μέσα σε λίγες ημέρες και ο υπόχρεος πρέπει να καταβάλει τη διατροφή άμεσα. Στη συνέχεια, συζητούνται τα ασφαλιστικά μέτρα και τέλος η αγωγή. Υπόχρεος μπορεί να είναι μόνο ο γονέας που δεν ασκεί την επιμέλεια του παιδιού, καθώς η προσωπική εργασία που προσφέρει ο ασκών την επιμέλεια γονέας για την περιποίηση και φροντίδα του τέκνου εκτιμάται σε χρήμα. Το ανήλικο τέκνο, ακόμη και αν έχει περιουσία, έχει δικαίωμα διατροφής, εφόσον τα εισοδήματα από την περιουσία ή την εργασία του δεν επαρκούν για τη διατροφή του.
Δεν υπάρχει νομοθετική ρύθμιση που να καθορίζει το ποσό της διατροφής προς το τέκνο. Το δικαστήριο αξιολογεί τα εισοδήματα των γονέων από εργασία και άλλες πηγές (ενοίκια, τόκοι καταθέσεων κ.λπ.), καθώς και την ακίνητη περιουσία τους (ακόμη και αν αυτή δεν αποδίδει εισόδημα, θεωρείται ότι υπάρχει δυνατότητα ρευστοποίησης). Το δικαστήριο δεν αρκείται στα εισοδήματα που προκύπτουν από τη φορολογική δήλωση των γονέων, αλλά μπορεί να υπολογίσει τα πραγματικά τους εισοδήματα λαμβάνοντας υπόψη άλλα αποδεικτικά μέσα. Επίσης, λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των παιδιών, όπως αυτές διαμορφώνονται από το βιοτικό τους επίπεδο και τις συνθήκες της ζωής τους. Για παράδειγμα, διαφορετική διατροφή επιδικάζεται για ένα παιδί που ζει στην Αθήνα, όπου η ζωή είναι ακριβότερη, και διαφορετική για ένα παιδί που ζει στην επαρχία, όπου η ζωή είναι φθηνότερη. Άλλη διατροφή επιδικάζεται για ένα παιδί που παρακολουθεί φροντιστηριακά μαθήματα για να εισαχθεί σε πανεπιστήμιο και άλλη για ένα παιδί που δεν σκοπεύει να σπουδάσει.
Εξετάζοντας τις αποφάσεις των Μονομελών Πρωτοδικείων της Αττικής (Αθήνα και Πειραιά) στη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων τα τελευταία χρόνια, μπορούμε να πάρουμε μια ιδέα για το ύψος των ποσών που επιδικάζονται.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με απόφαση του ΜΠ Αθηνών από το 2015 (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων), όπου ο πατέρας ήταν ιδιωτικός υπάλληλος με μισθό 1.700 ευρώ το μήνα, ιδιοκτήτης δύο διαμερισμάτων και ενός αυτοκινήτου, και η μητέρα είχε εισοδήματα 600 ευρώ μηνιαίως και ήταν ιδιοκτήτρια ενός διαμερίσματος και ενός αυτοκινήτου, ο πατέρας υποχρεώθηκε να καταβάλει 550 ευρώ μηνιαίως για το ένα τέκνο του, ηλικίας 14 ετών, και 450 ευρώ για το δεύτερο τέκνο του, ηλικίας 12 ετών. Οι δαπάνες που απαιτούνται για τη διατροφή, ένδυση, εκπαίδευση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, άθληση και ψυχαγωγία των δύο ανήλικων τέκνων κρίθηκε ότι ανέρχονται στο ποσό των 1.560 ευρώ, που θεωρείται συνήθης για τέκνα ίδιας ηλικίας.
Σύμφωνα με απόφαση του ΜΠ Πειραιά (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων) από το ίδιο έτος, όπου ο πατέρας είχε εισοδήματα 1.000 ευρώ μηνιαίως και η μητέρα 600 ευρώ μηνιαίως, ο πατέρας οφείλει να καταβάλλει 250 ευρώ μηνιαίως για τη διατροφή της κόρης του, ηλικίας 18 μηνών. Η μηνιαία διατροφή για την ανήλικη θυγατέρα των διαδίκων καθορίστηκε στα 350 ευρώ, με το υπόλοιπο ποσό των 100 ευρώ να βαρύνει τη μητέρα, η οποία συνεισφέρει με την προσφορά της προσωπικής της εργασίας, η οποία είναι αποτιμητή σε χρήμα.
Τέλος, με απόφαση του ΜΠ Πειραιά από το 2016 (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων), όπου ο πατέρας είχε μηνιαίο εισόδημα γύρω στα 450 ευρώ, χωρίς ακίνητη περιουσία, και η μητέρα ήταν άνεργη, επίσης χωρίς ακίνητη περιουσία, ο πατέρας οφείλει να καταβάλλει 150 ευρώ μηνιαίως για τον 11χρονο γιο του (οι ανάγκες του παιδιού κρίθηκε ότι ανέρχονται στο ποσό των 200 ευρώ μηνιαίως).
Αξίζει να σημειωθεί πως το γεγονός ότι ο πατέρας είναι άνεργος ή δεν έχει εισοδήματα, δεν τον απαλλάσσει από την υποχρέωση να καταβάλλει διατροφή στο τέκνο του, ακόμη και σε συνθήκες σφοδρής οικονομικής κρίσης. Έτσι, σε απόφαση του ΜΠ Πειραιά από το 2016 (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων), όπου ο πατέρας δεν είχε εισοδήματα αλλά είχε κάποια ακίνητη περιουσία και η μητέρα είχε μηνιαίο μισθό γύρω στα 550 ευρώ και έξοδα ενοικίου 250 ευρώ, το δικαστήριο έκρινε ότι ο πατέρας, εφόσον δεν αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας, μπορεί να εξασφαλίσει μηνιαίο εισόδημα τουλάχιστον 700 ευρώ. Έτσι, ο πατέρας οφείλει να καταβάλλει ως προσωρινή μηνιαία διατροφή στον δωδεκάχρονο γιο τους το ποσό των 200 ευρώ. Σε άλλη περίπτωση από το 2015 (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων), όπου ο πατέρας ήταν άνεργος και λάμβανε μόνο την επιδότηση του ΟΑΕΔ και η μητέρα κέρδιζε 300 ευρώ τους καλοκαιρινούς μήνες, το ΜΠ Αθηνών αποφάσισε ότι ο πατέρας οφείλει να καταβάλλει 250 ευρώ το μήνα για το τέκνο του, ηλικίας 4 ετών, διότι κρίθηκε πως οι γονείς του, ιδιοκτήτες ξενοδοχειακής επιχείρησης, μπορούν να τον βοηθήσουν οικονομικά.
Είναι σαφές πως κάθε περίπτωση διατροφής εξετάζεται ad hoc νομολογιακά και δεν υπάρχει γενικός κανόνας. Η βοήθεια ενός δικηγόρου είναι απαραίτητη για να ληφθεί μια σωστή και δίκαιη απόφαση που θα εξασφαλίζει με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα και τις ανάγκες του τέκνου.