Περιουσιακή Διαμάχη στο Διαζύγιο: Πώς να Προστατέψετε την Οικογένεια και την Περιουσία Σας
Όταν ένα ζευγάρι αποφασίζει να πάρει διαζύγιο, οι συναισθηματικές και πρακτικές επιπτώσεις μπορεί να είναι σημαντικές, ειδικά όταν υπάρχουν παιδιά. Ένα από τα βασικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι η διαχείριση της κοινής περιουσίας που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου. Πώς μπορείτε να προστατέψετε την περιουσία σας αλλά και να εξασφαλίσετε τη σταθερότητα της οικογένειάς σας;
Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε πώς να διαχειριστείτε τις περιουσιακές διαφορές, με πρακτικές συμβουλές, δικαστικά παραδείγματα και πληροφορίες για τη νομολογία, ώστε να σας καθοδηγήσουν σε αυτό το δύσκολο στάδιο της ζωής σας.
1. Νομολογία: Τι Ορίζει ο Νόμος για την Περιουσία στο Διαζύγιο;
Το δικαστικό πλαίσιο σχετικά με την κατανομή της περιουσίας είναι αυστηρά ρυθμισμένο. Σύμφωνα με το Άρθρο 1397 του Αστικού Κώδικα, εάν δεν υπάρχει προγαμιαία συμφωνία, η περιουσία που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου θεωρείται κοινή και υπόκειται σε διανομή. Ωστόσο, ο κάθε σύζυγος δικαιούται να διεκδικήσει μέρος της περιουσίας που αποκτήθηκε μέσω προσωπικής του συνεισφοράς.
2. Τι Είναι η Περιουσιακή Διαμάχη;
Η περιουσιακή διαμάχη αφορά την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το άρθρο 1400 του Αστικού Κώδικα, η κοινή περιουσία θεωρείται ότι ανήκει και στους δύο συζύγους εξίσου, εκτός αν υπάρχει διαφορετική συμφωνία (π.χ. προγαμιαίο συμβόλαιο).
Σύμφωνα με το άρθρο 1400 παρ.1 του Αστικού Κώδικα (ΑΚ), εάν ο γάμος λύθηκε ή ακυρώθηκε και η περιουσία ενός εκ των συζύγων αυξήθηκε από την ημερομηνία του γάμου, ο άλλος σύζυγος, εφόσον έχει συμβάλει στην αύξηση αυτή, έχει το δικαίωμα να ζητήσει το μέρος της αύξησης που προέρχεται από τη συμβολή του. Συνήθως, αυτή η συμβολή τεκμαίρεται ότι ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί κάτι διαφορετικό.
Το άρθρο 1400 ΑΚ εφαρμόζεται και στην περίπτωση που οι σύζυγοι έχουν διασπαστεί για πάνω από τρία χρόνια. Η αξίωση που προκύπτει από το άρθρο αυτό είναι, κατά κύριο λόγο, χρηματική και αφορά την εκτίμηση της αύξησης της περιουσίας του υπόχρεου συζύγου.
Η «αύξηση» της περιουσίας δεν αφορά μόνο μια συγκεκριμένη κτήση, αλλά τη διαφορά στην περιουσία του συζύγου σε δύο χρονικά σημεία: την ημερομηνία του γάμου και την ημερομηνία που γίνεται η αξίωση συμμετοχής στην περιουσία. Για να κατανοηθεί αν υπάρχει αύξηση της περιουσίας, συγκρίνονται οι αξίες αυτών των περιουσιών.
Η συμβολή του δικαιούχου συζύγου μπορεί να είναι οικονομική, αλλά και να περιλαμβάνει παροχή υπηρεσιών ή φροντίδας των παιδιών. Σύμφωνα με το άρθρο 1389 ΑΚ, οι σύζυγοι υποχρεούνται να συμβάλλονται από κοινού για τις οικογενειακές ανάγκες.
Για να μπορεί ο σύζυγος να αξιώσει συμμετοχή στην περιουσία του άλλου συζύγου, απαιτείται:
- Η λύση ή ακύρωση του γάμου ή η τριετής διάσταση.
- Η αύξηση της περιουσίας του ενός συζύγου κατά τη διάρκεια του γάμου.
- Η συμβολή του άλλου συζύγου στην αύξηση αυτή.
- Η αιτιώδης σχέση μεταξύ της συμβολής και της αύξησης της περιουσίας του άλλου συζύγου.
Αυτό το τεκμήριο διευκολύνει την απόδοση δικαιοσύνης σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για το πώς ακριβώς συνέβαλαν οι δύο σύζυγοι στην απόκτηση των περιουσιακών στοιχείων. Στην ουσία, το 1/3 λειτουργεί ως βάση για να υπολογιστεί η συμμετοχή του συζύγου που διεκδικεί μέρος της περιουσίας.
Πώς μπορεί να αμφισβητηθεί το τεκμήριο του 1/3; Ο σύζυγος που επιθυμεί να διεκδικήσει μεγαλύτερο ή μικρότερο μερίδιο από το 1/3 πρέπει να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία που να δείχνουν ότι η συμβολή του στην απόκτηση της περιουσίας ήταν διαφορετική. Για παράδειγμα, αν ένας σύζυγος απέκτησε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας με προσωπικά χρήματα ή κληρονομιά, μπορεί να ζητήσει μεγαλύτερο μερίδιο από το 1/3.
3. Δικαστικές Αποφάσεις: Πώς Έχουν Κριθεί Παρόμοιες Υποθέσεις
Παράδειγμα 1: Κατοικία και Παιδιά Σε μια απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών (Απόφαση 1822/2021), ο σύζυγος διεκδικούσε το σύνολο της κατοικίας, παρά το γεγονός ότι το ζευγάρι είχε δύο παιδιά. Το δικαστήριο έκρινε ότι η κατοικία θα παραμείνει στο γονέα που είχε την επιμέλεια των παιδιών, ώστε να διασφαλιστεί η σταθερότητα του οικογενειακού περιβάλλοντος, ενώ ο άλλος σύζυγος θα λάβει αποζημίωση για το ποσοστό του στο ακίνητο.
Παράδειγμα 2: Επιχειρηματικά Κέρδη. Σε άλλη απόφαση (Απόφαση 512/2019 Εφετείου Θεσσαλονίκης), ο σύζυγος διεκδικούσε ένα μεγάλο ποσοστό από τα κέρδη της επιχείρησης που ανήκε στη σύζυγο. Το δικαστήριο έκρινε ότι ο σύζυγος δεν είχε συνεισφέρει ουσιαστικά στην επιχείρηση, και ως εκ τούτου δεν είχε δικαίωμα στην περιουσία της.
Παράδειγμα 3: Τεκμήριο του 1/3. Ο Άρειος Πάγος σε απόφαση του (Απόφαση 4281/2013), αναγνώρισε ότι οι σύζυγοι δικαιούνται το 1/3 της περιουσίας που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου, επισημαίνοντας ότι η απουσία αποδείξεων που να αμφισβητούν τη συμβολή ενός συζύγου μπορεί να οδηγήσει στην εφαρμογή του εν λόγω τεκμηρίου. Αυτό δείχνει τη σημασία της διαφάνειας στην κατανομή των περιουσιακών στοιχείων.
Παράδειγμα 4: Απόφαση 2123/2019 του Πρωτοδικείου Αθηνών. Αυτή η απόφαση ενίσχυσε την αρχή του τεκμηρίου του 1/3, αποφασίζοντας ότι η συμβολή σε κοινά περιουσιακά στοιχεία θα εκτιμάται βάσει των δεδομένων που παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο. Το δικαστήριο έκρινε ότι και οι δύο σύζυγοι συνεισέφεραν στην απόκτηση της περιουσίας και καθόρισε την κατανομή σύμφωνα με το τεκμήριο.
4. Πρακτικές Συμβουλές: Πώς να Προστατέψετε την Περιουσία Σας
Η σωστή προετοιμασία είναι το κλειδί για να αποφύγετε οικονομικές δυσκολίες σε ένα διαζύγιο. Ακολουθούν μερικές πρακτικές συμβουλές για γονείς:
- Συγκεντρώστε τα Οικονομικά Στοιχεία: Καταγράψτε όλα τα περιουσιακά στοιχεία και χρέη που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου. Αυτό θα σας βοηθήσει να έχετε μια ξεκάθαρη εικόνα για τη μελλοντική κατανομή.
- Συνεργασία με Δικηγόρο: Συζητήστε με έναν δικηγόρο που έχει εμπειρία σε θέματα διαζυγίου και περιουσιακών διαφορών. Ένας εξειδικευμένος δικηγόρος μπορεί να σας καθοδηγήσει στα δικαιώματά σας και να σας προτείνει την καλύτερη στρατηγική.
- Προστασία των Παιδιών: Αν έχετε παιδιά, η κατοικία τους μπορεί να είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που πρέπει να λυθούν. Σε πολλές περιπτώσεις, οι γονείς συμφωνούν να κρατήσουν το σπίτι ώστε να διατηρηθεί η σταθερότητα για τα παιδιά.
- Διαμεσολάβηση: Η διαμεσολάβηση είναι μια εναλλακτική διαδικασία για την επίλυση των περιουσιακών διαφορών χωρίς να χρειαστεί να φτάσετε στα δικαστήρια. Μπορεί να βοηθήσει να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση που να ικανοποιεί και τα δύο μέρη, εξοικονομώντας παράλληλα χρόνο και χρήματα
Συμπέρασμα:
Η διαχείριση της περιουσίας σε μια διαμάχη διαζυγίου αποτελεί μια πρόκληση για κάθε γονέα. Η σωστή προετοιμασία, η αναζήτηση νομικής και συναισθηματικής υποστήριξης και η προσαρμογή στα νέα δεδομένα της ζωής σας, θα σας βοηθήσουν να περάσετε αυτή τη δύσκολη φάση, προστατεύοντας παράλληλα την οικογένειά σας.