Γιατί Επιλέγουμε να Διακόψουμε την Επικοινωνία με τους Γονείς μας; Μαρτυρίες και Αναλύσεις

Σήμερα καταπιανόμαστε μ' ένα δύσκολο και επώδυνο ζήτημα: την έλλειψη επικοινωνίας ανάμεσα σε ενήλικα παιδιά και γονείς. Πιο συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στην απόφαση κάποιων ανθρώπων να διακόψουν την επικοινωνία με την οικογένειά τους. Τι συμβαίνει λοιπόν μ' αυτό το ζήτημα; Για ποιους λόγους συμβαίνει; Θα μπορούσε ν' αποφευχθεί; Τι σημαίνει αυτό για τα παιδιά και τι για τους γονείς;

Δεν αναφερόμαστε στην έλλειψη συνεννόησης που μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε σχέση, πόσο μάλλον σε μια σχέση γονέα-παιδιού. Μιλάμε για την πραγματική, κυριολεκτική διακοπή επικοινωνίας ανάμεσα σε κάποιους ενήλικες και τους γονείς τους.

Καταρχάς, να ξεκαθαρίσουμε κάτι: Σε καμία περίπτωση δεν είναι ευχάριστη εξέλιξη η απόφαση απομάκρυνσης του παιδιού από την οικογένειά του. Σε έναν ιδανικό κόσμο, όλα τα ενήλικα παιδιά θα έπρεπε να μπορούν να συνυπάρχουν χωρίς πρόβλημα κοντά στους συναισθηματικά ώριμους γονείς τους. Επειδή όμως ο κόσμος μας κάθε άλλο παρά ιδανικός είναι, πρέπει να δούμε την αλήθεια κατάματα και με ψυχραιμία προκειμένου να βγάλουμε μερικά όσο το δυνατόν πιο ασφαλή συμπεράσματα.

Οι λόγοι για τους οποίους ένας ενήλικας δεν θέλει πια να μιλάει στους γονείς του μπορεί να είναι πολλοί. Ίσως οι γονείς να μην χειρίστηκαν σωστά πολλά – πάρα πολλά – πράγματα στο παρελθόν. Ίσως το παιδί μεγάλωσε ηλικιακά αλλά ακόμη δεν έχει τα κατάλληλα στοιχεία για να κατανοήσει αν οι γονείς του θέλουν όντως το καλό του ή όχι.

Το θέμα είναι χαοτικό και ακόμη και σε βιβλίο δε θα μπορούσαν ν' αναλυθούν όλα τα πιθανά σενάρια, οι λόγοι και οι παράμετροι που μπορεί να παίξουν ρόλο σε μια τέτοια απόφαση. Κάθε περίπτωση πρέπει να κρίνεται ατομικά και με βάση συγκεκριμένα στοιχεία και δεδομένα. Η προσεκτική κριτική θεώρηση των πραγμάτων δεν πρέπει να σταματά ποτέ, ειδικά όταν μιλάμε για μια περίπλοκη ανθρώπινη σχέση όπως αυτή του γονέα-παιδιού.

Εμείς σήμερα θα απομονώσουμε μια συγκεκριμένη κατηγορία ενήλικων παιδιών τα οποία δε θέλουν – ή δεν αντέχουν πια να έχουν – επικοινωνία με την οικογένειά τους. Μη σας φανεί περίεργο, αλλά τουλάχιστον στον κοινωνικό μας περίγυρο, είναι μεγάλο το ποσοστό των ατόμων που λίγο πριν ή λίγο μετά τα τριάντα τους επεδίωξαν να σταματήσουν για μικρό ή πολύ μεγάλο διάστημα τη συχνή επικοινωνία και επαφή με την οικογένειά τους.

Δεν ξέρουμε αν φταίει η εποχή που ζούμε, οι σχέσεις που αλλάζουν, το μοντέλο οικογένειας που διευρύνεται – και κατά τη γνώμη μας πρέπει να διευρυνθεί κι άλλο. Όποιος κι αν είναι ο λόγος, στη σημερινή εποχή ένας άνθρωπος που νιώθει πιο ανεξάρτητος οικονομικά ή νοητικά, πιο εύκολα θα κάνει την επανάστασή του (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) απέναντι στον οικογενειακό του περίγυρο.

Κι αν αναρωτιέστε ποιος ο λόγος να επαναστατήσει κανείς, οι λόγοι είναι αναρίθμητοι, αλλά ας αναφέρουμε μερικούς εδώ: μακρόχρονη καταπίεση, σωματική ή ψυχολογική και λεκτική κακοποίηση, διαρκή προσπάθεια ελέγχου (του γονιού πάνω στο παιδί), ψυχολογικοί εκβιασμοί, προσωπικές προσβολές και υποτίμηση, οικονομική ή συναισθηματική εκμετάλλευση κι ένα σωρό άλλοι λόγοι που σίγουρα κάπου συναντιούνται, αλληλοσυνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται με όλα τα παραπάνω.

Εξάλλου, μια δυσλειτουργική σχέση δεν είναι δυσλειτουργική εξαιτίας μόνο μιας κατάστασης, αλλά συνήθως συντελούν πολλά για να φτάσει το ποτήρι να ξεχειλίσει κι ένας ενήλικας να μη θέλει κοντά του την οικογένεια που τον μεγάλωσε.

Επειδή πολλοί που θα διαβάσουν αυτό το άρθρο – γονείς και παιδιά – θα μπουν στη διαδικασία ν' αναρωτηθούν τι φρικτό μπορεί να έχει κάνει ένας γονιός ή μια οικογένεια, έτσι ώστε το ενήλικο παιδί τους να μην αντέχει πια την παρουσία του(ς) στη ζωή του, θα πούμε το εξής: Δε χρειάζεται να φτάσει ένας γονιός στο έγκλημα για να θεωρηθεί κακός ή ακατάλληλος γονιός.

Ξέρουμε πως οι περισσότεροι από εμάς συνδέουμε λίγο-πολύ το κακό με το παράνομο και το αντίστροφο. Κοιτάμε τις συμπεριφορές μας κι αν δε τις κρίνουμε ως εγκληματικές πράξεις, θεωρούμε πως είναι εντάξει να εξακολουθούμε να τις πράττουμε. Αυτό όμως, όπως καταλαβαίνετε, δε μπορεί να είναι και (όλη) η αλήθεια.

Η συχνή ταύτιση του "ηθικού" και του "νόμιμου" δε μπορεί να είναι το μοναδικό δίπολο με βάση το οποίο κρίνουμε τις πράξεις μας. Επίσης, ας μην ξεχνάμε πως οι νόμοι, τόσο από εποχή σε εποχή όσο κι από μέρος σε μέρος, διαφέρουν ίσως και δραματικά.

Κάποτε η μοιχεία θεωρούταν στο δυτικό κόσμο πέρα από ανήθικη και παράνομη. Πλέον εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς ανήθικη, αλλά δε μπορείς να συλληφθείς επειδή απάτησες τον/την σύντροφό σου. Όλα αυτά βέβαια ισχύουν στο δυτικό κόσμο, καθώς στις αραβικές χώρες για παράδειγμα, ξέρετε τι κάνουν στις μοιχαλίδες!

Έτσι λοιπόν, "κακός" ή "ακατάλληλος" γονιός δεν είναι μόνο αυτός που πράττει κάτι ποινικά κολάσιμο. Ακατάλληλος είναι ο γονιός που προσβάλλει ή μειώνει την αξία του παιδιού του, λέγοντάς του πως δεν αξίζει τίποτα. Άδικος και φοβισμένος πρώτα απ' όλα με τον εαυτό του είναι εκείνος ο γονιός που πριν το παιδί του κάνει οποιαδήποτε προσπάθεια σε οτιδήποτε θελήσει, του ψιθυρίζει "Θ' αποτύχεις".

Προβληματικός είναι εκείνος ο γονιός που δε θ' αναγνωρίσει ποτέ τις επιτυχίες του παιδιού του, αλλά θα αναφέρεται για χρόνια στις αποτυχίες του. Αγχωτικός και έντονα δυσάρεστος είναι εκείνος ο γονιός που πιέζει συνεχώς το παιδί του στις κατευθύνσεις που εκείνος επιθυμεί ή θεωρεί σωστές, πιστεύοντας πως έτσι φροντίζει για το καλό του παιδιού του.

Τουλάχιστον επικίνδυνος είναι εκείνος ο γονιός που μια ζωή προσπαθεί να πείσει το παιδί του πως από τότε που έγινε γονιός δεν έπραξε τίποτα για δικό του προσωπικό όφελος, ενώ οι πράξεις του δείχνουν πως έχει εκμεταλλευτεί το παιδί του και οικονομικά αλλά και συναισθηματικά.

Συναισθηματικά ανώριμος είναι ο γονιός που θέλει το παιδί του συνεχώς κοντά του, να το ελέγχει, να του ορίζει τη ζωή του, να το καθοδηγεί στο "σωστό" δρόμο, γιατί βαθιά μέσα του γνωρίζει πως τα παιδιά του είναι μια οικονομική και συναισθηματική "επένδυση" για τα γεράματά του και χωρίς αυτά υποψιάζεται πως δε θα 'χει με τίποτε άλλο αξιόλογο και ουσιαστικό ν' ασχοληθεί.

Θέλετε επίσης ν' ακούσετε μια εξίσου δυσάρεστη αλήθεια; Ε, λοιπόν θα σας τη πούμε. Όλα αυτά δε συμβαίνουν σπάνια, σε κάποια απομονωμένη φτωχογειτονιά, όπου οι γονείς αναγκάζονται να δουλεύουν ασταμάτητα για να επιβιώσουν, μη δίνοντας την απαιτούμενη προσοχή στα παιδιά τους. Δε συμβαίνουν κάπου μακριά σας.

Πολύ φοβόμαστε πως τα παραδείγματα ανθρώπων που προαναφέραμε, είναι άνθρωποι της διπλανής μας πόρτας. Άνθρωποι που ζουν μια χαρά σε σχέση με την υλική τους πραγματικότητα. Έχουν ένα σχετικά καλό οικονομικό υπόβαθρο, μια "εξασφαλισμένη" ζωή, παιδιά που πηγαίνουν σε καλά σχολεία και που τίποτα και κανείς δε φαντάζεται τι μπορεί να βιώνουν στην οικογένειά τους.

Αν δεν έχετε συνειδητοποιήσει κάτι από τα παραπάνω, θα σας το πούμε πολύ απλά. Το να μην αντέχεις άλλο τους γονείς σου, όταν δεν μπορούν να καταλάβουν πως έχουν γίνει κακόβουλοι και ακατάλληλοι, δε είναι πλέον "αδίκημα". Είναι μια πραγματικότητα που είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι, επιβάλλεται από την ίδια τη ζωή.

Πριν κλείσουμε, θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι εάν βιώνετε ή έχετε βιώσει κάτι παρόμοιο, δεν είστε μόνοι. Πολλοί από τους αναγνώστες μας έχουν μοιραστεί τις προσωπικές τους ιστορίες και είναι σαφές ότι αυτή η κατάσταση είναι πιο συνηθισμένη από όσο νομίζουμε. Ας δώσουμε λοιπόν φωνή σε αυτές τις ιστορίες και ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις σχέσεις μας και τις επιλογές που κάνουμε για την ψυχική μας υγεία και ευημερία.

Είστε έτοιμοι να ανοίξετε το διάλογο; Μοιραστείτε τις εμπειρίες σας στα σχόλια και ας βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο να βρει τη δύναμη και την κατανόηση που χρειάζεται.

Μερικές από τις Μαρτυρίες των Αναγνωστών μας:

• "Πέρασα χρόνια προσπαθώντας να ευχαριστήσω τους γονείς μου, αλλά ποτέ δεν ένιωσα ότι με εκτιμούν. Όταν έκανα την επιλογή να απομακρυνθώ, βρήκα την ηρεμία μου." - Νίκος, 35
• "Η συναισθηματική κακοποίηση και οι προσβολές ήταν συνεχείς. Όταν έφυγα από το σπίτι, άρχισα να χτίζω την αυτοπεποίθησή μου από την αρχή." - Μαρία, 28
• "Ήταν δύσκολο να αποδεχτώ ότι οι γονείς μου με εκμεταλλεύονταν οικονομικά. Τώρα, έχω βάλει όρια και αισθάνομαι πιο δυνατός." - Γιάννης, 33

Ας συνεχίσουμε τη συζήτηση και ας στηρίξουμε ο ένας τον άλλο σε αυτό το δύσκολο ταξίδι.