en-Το παιδί μου είναι ομοφυλόφιλο.
Άρνηση, θυμός, φόβος, ντροπή, παραίτηση, είναι συνήθως τα συναισθήματα που βιώνουν συχνά οι γονείς αφού έμαθαν ότι το παιδί τους είναι γκέι. Όμως οι γονείς θα πρέπει να παραμείνουν ψύχραιμοι και υπομονετικοί διότι το να έχει κανείς ένα ομοφυλόφιλο παιδί, είναι ένα ταξίδι που μπορεί να κρατήσει μια ολόκληρη ζωή και πρέπει να συμπορευτείτε μαζί του σε αυτή τη μεγάλη περιπέτεια. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα απο την αρχή.
Τι σημαίνει ομοφυλόφιλος;
Γιατί κάποιος είναι ομοφυλόφιλος?
Δεν υπάρχει απλή απάντηση για ποιο λόγο είναι κάποιος ομοφυλόφιλος, γιατί ακριβώς η σεξουαλική δυναμική είναι εξαιρετικά σύνθετη. Τα τελευταία χρόνια το ερώτημα τίθεται πιο πλατιά ψάχνοντας γενικότερα τις αιτίες για τη σεξουαλική κατεύθυνση των ανθρώπων. Στη συζήτηση αναφέρονται γονιδιακοί, ορμονικοί λόγοι (ιδίως κατά την περίοδο της κύησης, οι οποίοι επηρεάζουν την εγκεφαλική δομή), ιδιοσυστατικές καταβολές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Κανένας επιστήμονας δεν μπορεί να δώσει μέχρι σήμερα με απόλυτη βεβαιότητα μια απάντηση στο ερώτημα αυτό.
Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία αναφέρει σε επίσημη δήλωση της το 2004 ότι "η σεξουαλική κατεύθυνση δεν καθορίζεται μόνο από έναν παράγοντα αλλά είναι ο συνδιασμός γενετικών, ορμονικών και περιβαλλοντικών επιδράσεων. Δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι μια διαταραγμένη (abnornal) διαπαιδαγώγηση, σεξουαλική κακοποίηση ή άλλα τραυματικά γεγονότα στη ζωή επηρεάζουν τη σεξουαλική κατεύθυνση.
Απο ποια ηλικία καθορίζεται η σεξουαλική κατεύθυνση;
Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες η σεξουαλική κατεύθυνση του ατόμου καθορίζεται στην "πρώιμη παιδική ηλικία".
Οι γονείς μπορούν να διακρίνουν συμπεριφορές των παιδιών τους οι οποίες μπορεί να τους προβληματίσουν απο την προσχολική ηλικία. Για παράδειγμα μπορεί να παρατηρήσουν ότι το αγόρι έχει μία θηλυπρέπεια και αντίθετα το κορίτσι έχει υιοθετήσει ένα αγορίστικο τρόπο ή οτι το παιδί τους παίζει με παιχνίδια του αντίθετου φύλλου ή να θέλει να ντυθεί με ρούχα του αντίθετου φύλου ή ακόμα και να προσποιείται ότι ανήκει στο αντίθετο φύλο.
Ποια είναι η ηλικία της "σεξουαλικής αφύπνισης";
Η εφηβεία είναι η ηλικία της σεξουαλικής αφύπνισης, είναι η περίοδος κατά την οποία ο νέος και η νέα αρχίζουν να συνειδητοποιούν και να καθορίζουν τις σεξουαλικές διαθέσεις τους και να προσανατολίζουν την πορεία τους. Και για τα δύο φύλα, η ηλικία αυτή καθορίζει τις σεξουαλικές αντιθέσεις και προσανατολίζει σχεδόν καθοριστικά τη σεξουαλική τους πορεία. Όλες οι νέες έρευνες φαίνεται να καταλήγουν ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός καθορίζεται σε πρώιμη ηλικία (συνήθως στην ηλικία των 6-8 ετών), ενώ ενδέχεται να γίνει και αργότερα.
Ορισμένοι άνθρωποι γνωρίζουν αν είναι ομοφυλόφιλοι ή ετεροφυλόφιλοι πριν συνάψουν σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Άλλοι εμπλέκονται σε σεξουαλικές δραστηριότητες πριν προσδιορίσουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα. Για ορισμένους μια ερωτική έλξη προς κάποιο συγκεκριμένο άτομο τους βοηθά να ερμηνεύσουν τα συναισθήματά τους.
Τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός είναι ομοφυλοφιλικός.
Η αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητας ενός εφήβου μπορεί να διαρκέσει αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι μια διαδικασία η οποία συχνά αναστατώνει τους έφηβους, δημιουργεί άγχος στους ίδιους και συγκρούσεις/ εντάσεις μεταξύ αυτών και των γονιών.
Ποια είναι τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις των γονιών όταν μάθουν ότι το παιδί τους είναι ομοφυλόφιλο;
Συνήθως ο ένας εκ των δυο γονιών αντιλαμβάνεται, ότι ο γιος τους ή η κόρη τους είναι "διαφορετικοί", όμως αποφεύγουν συνήθως να το μοιραστούν με τον άλλο γονιό και συχνά το απωθούν από τη σκέψη τους, σε μια προσπάθεια να μην χρειαστεί να αντιμετωπίσουν κάτι το οποίο θα φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή τους.
"Μαμά, μπαμπά, είμαι γκέι, ομοφυλόφιλος, μου αρέσουν τα αγόρια/τα κορίτσια".
Όταν το παιδί τους, τους αποκαλυφθεί, τότε οι γονείς κατακλύζονται από έντονα συναισθήματα. Τα συναισθήματα αυτά είναι ποικίλα. Αρχικά θα νιώσουν σοκ και γρήγορα θα πάθουν πανικό. Συχνά θα ακολουθήσει θυμός, ο οποίος θα έχει διάφορους αποδέκτες. Τον άλλο γονιό, τις παρέες, ή ακόμα και κάποιο περιστατικό, το οποίο θεωρούν υπεύθυνο για τη σεξουαλική κατεύθυνση του παιδιού τους κ.α. Αισθήματα ενοχής, για το λίγο χρόνο που ο πατέρας έπαιζε ποδόσφαιρο με το γιο του, ή γιατί προτιμούσε το γιο αντί την κόρη του. Αισθήματα αποτυχίας βάζουν τους γονείς σε κατάσταση μουδιάσματος και θλίψης. Ερωτήματα για το τι είναι "φυσιολογικό" και τι "μη φυσιολογικό" και ένα μεγάλο «γιατί» θέτονται, ψάχνοντας για απαντήσεις. Αναζητούν να βρουν λύσεις, που θα σώσουν το "άρρωστο" παιδί.
Γρήγορα εναλλάσσονται τα συναισθήματα και ο φόβος για το μέλλον και η ντροπή σε σχέση με τον κοινωνικό στιγματισμό, τα οποία οδηγούν συχνά σε απόρριψη και μη αποδοχή της αποκάλυψης καθώς και του ίδιου του παιδιού.
Οι γονείς μπαίνουν σε μια διαδικασία θρήνου και απώλειας, νιώθουν ότι έχουν «χάσει» το παιδί τους. Τα συναισθήματα αυτά είναι ακριβώς όμοια με αυτά που βιώνουν με τη γέννηση ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες ή του θανάτου ενός παιδιού.
Όλα τα πιο πάνω αφήνουν το ίδιο το παιδί στο περιθώριο, η δική του συναισθηματική διαδικασία παραμελείται. Το παιδί βρίσκεται συχνά μόνο να αντιμετωπήσει τους δικούς του φόβους και αγωνίες. Οι γονείς κατακλυσμένοι από τα δικά τους έντονα συναισθήματα ξεχνούν το παιδί τους.
Οι γονείς θα πρέπει να αντιδράσουν με ηρεμία, με αγάπη και αποδοχή. Θα πρέπει να το κάνετε να νιώσει πως τίποτα δεν θα αλλάξει μεταξύ μας και πως θα είστε στο πλευρό του σαν πατέρας και μητέρα ό,τι κι αν συμβεί.
Είναι πολύ πιθανό το παιδί να είναι αγχωμένο, να φοβάται την αντίδρασή των γονιών του, την αντίδραση του κόσμου, τις προοπτικές και το μέλλον του. Η αντίδραση των γονιών θα πρέπει να είναι τέτοια που θα το καθησυχάσει και θα το δυναμώσει. Πολλές φορές οι γονείς δεν μπορούν να εκφράσουν την συμπαράσταση στο παιδί, τότε απλα ακόμα και μία αγκαλιά θα φέρει την πολυπόθητη ισορροπία στη σχέση.
Οι γονείς σε εκείνη τι στιγμή δεν θα πρέπει να φοβηθούν να δείξουν την αγάπη τους στο παιδί τους. Δεν είναι τώρα η κατάλληλη στιγμή να κάνουν τον δάσκαλο ή να θέσουν όρους και προϋποθέσεις. Η στιγμή εκείνη είναι για να το κάνουν να νιώσει αγαπητός/ή, να σταθούν στο πλευρό του και όχι απέναντί του, να διαλύσουν την ντροπή και τον φόβο που νιώθει και να γίνουν στο μυαλό του ένα ασφαλές καταφύγιο.
Πείτε του: "Να ξέρεις ότι δεν σε βλέπω διαφορετικά. Δεν έχει αλλάξει τίποτα μεταξύ μας", τώρα σε βλέπω πιο ολοκληρωμένα και θέλω να σταθώ στο πλευρό σου και να σε γνωρίσω καλύτερα".
Οι γονείς θα πρέπει να κοιτάξουν το παιδί τους στα μάτια, να χαμογελάσουν και να ακούσουν όλα όσα θέλει να τους πει το παιδί τους με ενεργητική ακρόαση, χωρίς να κάνουν συνειρμούς, διακοπές και ερωτήσεις. Η επιλογή του παιδιού να μιλήσει στους γονείς του μόνο θετικά στοιχεία μπορεί να φέρει στη μεταξύ τους σχέση.
Οι γονείς θα πρέπει με την αυτο-αποκάλυψη του παιδιού τους να συνεχίσουν να λειτουργούν σαν γονείς.
Αν δεν γίνει η αποδεκτή η "αποκάλυψη" τότε η σχέση γονιού-παιδιού θα διαλυθεί. Η γονεϊκή στάση θα οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο τις σχέσεις του παιδιού και γονιών. Το παιδί θα αναγκάζεται να λέει ψέματα ή απλά θα απομακρυνθεί.
Ποια είναι τα συναισθήματα των παιδιών;
- Τα συναισθήματα κατά τη διάρκεια της συνειδητοποίησης του παιδιού ότι ο σεξουαλικός του προσανατολισμός είναι διαφορετικός.
- Αυτά κατά την αυτο-αποκάλυψη.
- Αυτά που θα βιώσει μετά, τα οποία εξαρτώνται κυρίως, αλλά όχι μόνο, από τις αντιδράσεις του περιβάλλοντος.
Ότα τα παιδιά είναι περίπου 10 ετων, αρχίζουν να νιώθουν και να αντιλαμβάνονται ότι δεν έχουν τα ίδια συναισθήματα με τους φίλους/φίλες τους, ιδίως όσον αφορά την έλξη προς το αντίθετο φύλο. Αρχικά νιώθουν σύγχιση, αμηχανία και φόβο. Τέτοια παιδιά γίνονται συχνά αντικείμενα κοροϊδίας και εκφοβισμού, γιατί συχνά δεν τους αρέσουν τα αγορίστικα/κοριτσίστικα παιγνίδια, προτιμούν να κουβεντιάζουν η να δείχνουν ενδιαφέρον για θέματα τα οποία "παραδοσιακά" δεν είναι τυπικά για το φύλο τους. Στην εφηβεία τα συναισθήματα γίνονται πιο έντονα και τότε συχνά επιλέγουν την απομόνωση, παραμελούν το σχολείο, νιώθουν ντροπή, βιώνουν αγωνία μήπως οι άλλοι το καταλάβουν. Κάποια παιδιά νιώθουν θλίψη μέχρι και κατάθλιψη.
Ομοφυλόφιλοι έφηβοι κρύβουν γενικά αυξημένο κίνδυνο για αυτοκτονία, αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, προβλήματα στο σχολείο και απομόνωση λόγω του εχθρικού περιβάλλοντος, της κακοποίησης και απόρριψης που δέχονται από την οικογένεια και τους συνομηλίκους.
Τα παιδιά κατά την αυτο-αποκάλυψη διακατέχονται από συναισθήματα αγωνίας, φόβου αλλά και αποφασιστικότητας. Φόβο και αγωνία για τις πιθανές αντιδράσεις των γονιών και φίλων, παράλληλα όμως μια ετοιμότητα να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Έχουν κουραστεί να κρύβονται, να παίζουν θέατρο και να λένε ψέματα.
Μετά από την αποκάλυψη, (τα παιδιά αποκαλύπτουν τον προσανατολισμό τους στον στενό τους κύκλο λίγο πριν ή λίγο μετά την αποφοίτησή τους από το λύκειο) τα περισσότερα συναισθήματα εξαρτώνται από τις αντιδράσεις του περίγυρου. Αν υπάρξει αποδοχή, τότε ανακούφιση και ηρεμία θα ακολουθήσουν μετά από την χρόνια αγωνία και το άγχος. Αν όχι, τότε θα ακολουθήσει ένας κύκλος συναισθημάτων με εναλλαγές λύπης, θλίψης, πανικού, θυμού, απόσυρσης, κατάθλιψης κ.α.
Αν οι γονείς δεν μπορέσουν να αποδεχθούν το παιδί τους, τότε ο κίνδυνος για μη ισορροπία στην ψυχοκοινωνική ζωή και τη ψυχική υγεία του παιδιού είναι μεγάλος.
Συμπέρασμα
Οι γονείς έχουν δέσμευση να μην στερήσουν από το παιδί τους την ευτυχία που του/της αξίζει. Καλό θα ήταν κοινωνικά ταμπού και προκαταλήψεις να μην γίνονται εμπόδιο στη διατήρηση υγιών οικογενειακών σχέσεων γιατί στο βωμό «του τι θα πει ο κόσμος» έχουν διαπραχθεί πολλά οικογενειακά, και όχι μόνο, "εγκλήματα". Καλό θα είναι να μη ξεχνάμε πως οι άνθρωποι, είτε gay είτε straight, είναι ίδιοι και πριν και μετά την ανακοίνωση της σεξουαλικής τους ταυτότητας, οπότε αν υπάρχει αληθινή αγάπη πριν, θα υπάρχει ακόμα μεγαλύτερη και μετά όπου το άτομο θα είναι πλέον απελευθερωμένο και χαρούμενο.
www.psychologos-pantazopoulos.gr -Ψυχολόγος Πανταζόπουλος Γιώργος-Άρθρο: "Μπαμπά, μαμά είμαι gay…"